Galdrar czyli czary. Czyli opowieści o czarach. W Islandii od zawsze wierzono w czarną magię. Sagi dostarczają nam sporo wiedzy na ten temat, ot, weźmy choćby Egilla Skallagrimssona i królową Gunnhildę. Ich wzajemne relacje, pełne nienawiści, podszyte były czarną magią. I nie było w tym nic negatywnego. A sztuka czarnej magii stała się czymś pejoratywnym i nagannym dopiero w czasach chrzaścijańskich. Jak wiemy ostatnie procesy o czary miały miejce w Islandii w wieku XVIII i to mniej więcej z tamtego okresu pochodzi te kilka krótkich opowiastek. Niektóre z nich stały się kanwą dla późniejszych artystów, jak choćby opowieść o Galdra-Lofcie, którą na poątku XX wieku Jóhann Sigurjónsson przerobił na sztukę. Młody chłopak, uczeń w przykościelnej szkole majstruje dziewczynie dziecko i aby nie popsuć sobie opinii, uśmierca ją przy pomocy czarów. A w tym celu wskrzesza zmarłego biskupa Gottskalka. Ten zjawia się razem z Raudskinną, legendarną księgą czarów. Sztuka bywa czasem nazywana islandzkim Faustem. Pod koniec XX wieku widziałem przedstawienie grane w reykjavickim Miejskim i wyszedłem zauroczony. Kameralna opowieść o opętaniu i miłości, o uwięzieniu pomiędzy miłością a nienawiścią.

Zresztą biskup Gottskalk Nikulasson to postać jak najbardziej historyczna. Żył w latach 1469-1520. Był człowiekiem bardzo surowym, wręcz okrutnym, Ale miał ogromne sukcesy na niwie gromadzenia majątku dla kościoła. Był przedostatnim katolickim biskupem w Islandii. Wktórece kraj przekonwertował się na luteranizm. Kiedy w Islandii myśli się "czary", Gottskalk jest pierwszym skojarzeniem. I Galdra-Loft. A drugim Saemundur Frodi Sigfusson, absolwent legendarnej Czarnej Szkoły, noszący ksywkę Buft (jeszcze nie wiam, co to znaczy, ale się dowiem). Powiada się, że przybył do Europy z Islandii na grzbiecie diabła. Żył w latach 1056-1133. Też był chrześcijańskim duchownym. I nie był powszechnie lubiany. To on wprowadził kościelną dziesięcinę w Islandii.

W tym zbiorku nie będzie Saemundura. Jemu trzeba poświęcić więcej miejsca i czasu...

format mobi

format epub

format pdf